Μπορεί να αναπτυχθούν μία ή περισσότερες άφθες, οι οποίες θα επουλωθούν μόνες τους μέσα 1-2 βδομάδες συνήθως.
Η συχνότητα εμφάνισης τους στον γενικό πληθυσμό είναι γύρω στο 25% ,με τις γυναίκες να προσβάλλονται συχνότερα από τους άνδρες.
Οι άφθες δεν εμφανίζονται σε άτομα που καταναλώνουν καπνό σε οποιαδήποτε μορφή!
Τα άτομα που βγάζουν άφθες μπορεί άλλοτε να μην αναφέρουν κανένα ενόχλημα και άλλοτε να αναφέρουν έντονο πόνο και καύσο του στόματος, που επιδεινώνεται με την πρόσληψη όξινων τροφίμων όπως είναι τα πορτοκάλια, τα λεμόνια, τα καρυκεύματα.
Παρά τις συνεχείς έρευνες παραμένει ωστόσο ακόμα αδιευκρίνιστη αιτιολογία των αφθών κι η αντιμετώπιση της ιδοπαθούς αυτής νόσου εξακολουθεί να προβληματίζει τόσο τον οδοντιατρικό όσο και τον ιατρικό κόσμο.
Πρόκειται για μία ανοσολογική διαταραχή η οποία μπορεί να προκληθεί από ποικίλους παράγοντες.
Οι κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες για την ανάπτυξη αφθών περιλαμβάνουν τις αλλεργίες, την κληρονομικότητα (ισχύει στο 40% των ασθενών με άφθες), αιματολογικές και ορμονικές διαταραχές (π.χ χαμηλά επίπεδα σιδήρου, ουδετεροπενία κ.ά), ανοσολογικούς και λοιμώδεις παράγοντες, έκθεση σε μικρόβια, διατροφικές ανεπάρκειες (π.χ μειωμένη πρόσληψη κρέατος, φρούτων και λαχανικών που μπορεί να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια βιταμινών συνηθέστερα του συμπλέγματος Β), διακοπή του καπνίσματος, στρες και τραυματισμός της περιοχής.
Αναλυτικότερα, συχνά παρατηρείται ανάπτυξη αφθών σε αλλεργικά άτομα ή σε γυναίκες που βρίσκονται σε έμμηνο ρύση ή κύηση και μπορεί να παρουσιάζουν έλλειψη των βιταμινών του συμπλέγματος Β ή του φυλλικού οξέος.
Επίσης, άτομα με σιδηροπενική αναιμία (π.χ χορτοφάγοι, σε περίοδο νηστείας κλπ) ή άτομα που διάγουν μία έντονη περίοδο στρες (π.χ μαθητές σε περίοδο εξετάσεων, φόρτος εργασίας, κόπωση κλπ) μπορεί να βγάλουν άφθες. Επίσης, η χρήση ορισμένων οδοντόκρεμων, ποικίλα φάρμακα (π.χ μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, β-αναστολείς κλπ), ιοί (π.χ ερπητοϊοί) και ορισμένα τρόφιμα (π.χ τυρί, σοκολάτα, καφές, γλουτένη, φράουλες, τομάτες, συντηρητικά τροφίμων κ.α) έχουν συσχετισθεί με την ανάπτυξη αφθών.
Υπάρχουν όμως και γενικά συστηματικά νοσήματα τα οποία μπορεί να προκαλούν την ανάπτυξη αφθών μέσα στη στοματική κοιλότητα και αυτά περιλαμβάνουν το σύνδρομο Αδαμαντιάδη-Behcet, το σύνδρομο Magic, το σύνδρομο PFAPA, την κυκλική ουδετεροπενία, τις διατροφικές ανεπάρκειες, την κοιλιάκη και τη νόσο του Crohn, τις διάφορες καταστάσεις ανοσοκαταστολής όπως είναι η προσβολή από τον HIV και η ανάπτυξη AIDS.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν οι άφθες εμφανίζονται συχνά (πάνω από 3 προσβολές ετησίως) κυρίως σε άνδρες και συνοδεύονται από αντίστοιχα έλκη σε οφθαλμούς και γεννητικά όργανα, τότε θα πρέπει ο ασθενής να διερευνάται για το σύνδρομο Αδαμαντιάδη-Behcet. Επίσης, όταν η παρουσία αφθών συνοδεύεται από περιοδικό πυρετό, αδενίτιδα, φαρυγγίτιδα και τραχηλική αδενίτιδα τότε πρόκειται πιθανότητα για το σύνδρομο PFAPA.
Σύμφωνα με τα κλινικά κριτήρια, οι άφθες διακρίνονται στις μικρές, στις μεγάλες και στις ερπητόμορφες.
Οι μικρές αποτελούν το 80% περίπου του συνόλου και υποχωρούν πιο σύντομα συγκριτικά με τις υπόλοιπες, συνήθως μέσα σε 7-14 ημέρες. Εμφανίζονται ως μία καλά περιγραμμένη έλκωση που περιβάλλεται από ερυθρή άλω και καλύπτεται από κιτρινωπή ψευδομεμβράνη. Αναπτύσσεται συνηθέστερα στα χείλη και στις παρειές (μάγουλα).
Οι μεγάλες άφθες μπορεί να φτάσουν και τα 3 εκατοστά σε διάμετρο ή ακόμη και παραπάνω και απαιτούν 2-6 βδομάδες για να υποχωρήσουν.
Είναι οι μόνες μπορούν να καταλείψουν ουλή στην αντίστοιχη περιοχή του στοματικού βλεννογόνου ή και να περιορίσουν ακόμη και τη διάνοιξη του στόματος.
Οι ερπητόμορφες άφθες είναι πολλαπλές μικρές άφθες (όσο η κεφαλή μιας καρφίτσας) που μπορεί να φτάσουν και τις 100 σε μία και μόνο προσβολή. Υποχωρούν σε 7-10 μέρες αλλά παρουσιάζουν το συχνότερο ποσοστό υποτροπών συγκριτικά με τις άλλες δύο μορφές αφθών.
Η διάγνωση της άφθας τίθεται βάσει της κλινικής της εικόνας και του ιστορικού δια του αποκλεισμού άλλων νοσημάτων που μπορεί να προκαλούν έλκη.
. Η αντιμετώπισή της παραμένει συμπτωματική και για το σκοπό αυτό έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα.
Σε ασυμπτωματικές περιπτώσεις όπου υπάρχουν περιορισμένες άφθες σε μέγεθος και αριθμό συνήθως αρκεί η τήρηση καλής στοματικής υγιεινής ή οι πλύσεις με χαμομήλι ή κάποιο αντισηπτικό του στόματος όπως είναι η χλωρεξιδίνη.
Πολλοί ακολουθόντας την παλιά πρακτική συμβουλή της γιαγιάς βάζουν μαγειρική σόδα πάνω στις άφθες,που αν και πονάει στην αρχή πολύ έχει παρόμοια αποτελέσματα με τα σκευάσματα του φαρμακείου.
Επίσης, σε ήπιες καταστάσεις η χρήση προστατευτικών σκευασμάτων κάλυψης και απομόνωσης των βλαβών του στοματικού βλεννογόνου μπορεί να είναι αρκετή.
Η τοπική ή η συστηματική εφαρμογή κορτικοστεροειδών (π.χ στοματοπλύσεις, τοπική εφαρμογή κορτιζονούχων τζελ ή κρεμών ή η λήψη ταμπλετών κορτικοστεροειδών) έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική στον έλεγχο των αφθών και των συνοδών συμπτωμάτων τους.
Χορήγηση κάποιου αντιβιοτικού σκευάσματος αν υπάρχει κίνδυνος επιμόλυνσης της άφθας .
Τα τελευταία χρόνια γίνεται και χρήση τεχνολογίας laser στην θεραπεία των αφθών .
Κάθε θεραπευτική αντιμετώπιση των αφθών πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να στηρίζεται στο μέγεθος, στον αριθμό , στη συχνότητα υποτροπής τους και στην αντιμετώπιση των οξέων συμπτωμάτων που προκαλούν.. Όλοι οι ασθενείς με άφθες δεν εμπίπτουν στην ίδια κατηγορία και συνεπώς δεν ανταποκρίνονται ισότιμα σε μία συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή.
Αυτό που πρέπει να τονιστεί όμως, είναι η αναγκαιότητα αποκλεισμού άλλων νοσημάτων που εκδηλώνονται με τη μορφή αφθών, όπως είναι το σύνδρομο Αδαμαντιάδη-Behcet και η διερεύνηση των αντίστοιχων προδιαθεσικών παραγόντων.
Για παράδειγμα ένα έλκος (πληγή) που μοιάζει με άφθα αλλά δεν υποχωρεί μετά από 1-2 βδομάδες πρέπει να εξεταστεί υποχρεωτικά καθώς μπορεί να υποκρύπτει ακόμη και καρκίνωμα του στόματος. Επίσης, εκτός από την αγωγή που θα ακολουθήσει ο ασθενής με άφθες, θα πρέπει να υποβληθεί και σε αιματολογικό έλεγχο για να αποκλειστούν ορισμένα άλλα νοσήματα και διαταραχές που αναπτύχθηκαν νωρίτερα.
Συμπερασματικά, οι άφθες είναι μία συχνή πάθηση του στόματος οι οποίες άλλοτε υποκρύπτουν κάποιο γενικό νόσημα και άλλοτε αποτελούν μεμονωμένα το αίτιο ταλαιπωρίας και στοματικής δυσανεξίας εκατομμυρίων ατόμων παγκοσμίως, καθώς ξέρουν και κρατούν καλά κρυμμένα τα μυστικά τους ακόμη και σήμερα.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Ένα έλκος (πληγή) που μοιάζει με άφθα αλλά δεν υποχωρεί μετά από 1-2 βδομάδες πρέπει να εξεταστεί υποχρεωτικά καθώς μπορεί να υποκρύπτει ακόμη και καρκίνωμα του στόματος!
No comments:
Post a Comment